emzirmeEmekli sandığı ve SSK’lı çalışan gebelerde doğum öncesi ve sonrası izinler ve kanunlarla ilgili kanuni düzenlemeler aşağıda belirtilmiştir. Gebelerin mağdur olmaması için yapması gereken yalnızca o tarihlerde Sağlık Bakanlığı’na bağlı bir Devlet Hastanesine veya takip oldukları devlet kurumları ile anlaşmalı özel hastanelerde gerekli formaliteleri yerine getirmesidir.
Emekli Sandığına bağlı çalışan gebeler yanlarında kurumlarından aldıkları hastaneye sevklerini gösteren kâğıtlarını, SSK’lı gebeler ise vizite kâğıtlarını ve karnelerini yanlarında getirmelidirler. Bu evrakların (sevk kâğıdı- vizite kâğıdı) yeni ve en çok 3 gün önce alınmış olmaları gereklidir.
Hem SSK’lı hem de devlet memuru (657 sayılı devlet memuru kanununa tabi) hamile kadınlar 8 haftası doğumdan önce, 8 haftası da doğumdan sonra olmak üzere toplam 16 hafta doğum izni kullanabilmektedirler. Yine doktor raporu ile doğuma 3 hafta kalana kadar çalışabilmekte ve izinlerinin geri kalan kısmını doğum sonrasına aktarabilmektedirler. Yani, çalışan gebeler dilerlerse gebeliklerinin 32. haftasında doktorlarından aldıkları “37. gebelik haftasına kadar daha 5 hafta süre ile çalışmasında gebeliği yönünden sakınca bulunmamaktadır” şeklindeki benzer raporlarla doğum öncesi kullanmadıkları 5 haftalık izni doğum sonrasına aktarabilirler Bu durumda doğum sonrası 8+5= 13 hafta (91 gün) süre ile kanuni olarak izin kullanma hakkına sahip olurlar.
Kanunlar birden fazla bebek bekleyen anne adaylarında (çoğul gebeliklere) ise doğum öncesi izni 8 yerine 10 hafta olarak kullanılabilmelerine olanak sağlamaktadır.
Doğum şekli ister sezaryen ister normal doğum olsun, doğum öncesi ve sonrası izinlerini etkilemeyecektir. Özellikle planlı sezaryenlerin erken yapılması doğum öncesi izne erken ayrılacağı anlamına gelmez. Tüm hesaplamalar son adet tarihine veya bilinmiyorsa en erken dönemde yapılmış ultrasondaki bebeğin büyüklüne göre 40 hafta üzerinden yapılır.
SSK’lı gebeler için doğum izni ve doğum raporu hakkında kanuni düzenleme
4857 sayılı iş kanunun 74.maddesi:
SSK’lı anne adayları doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir yani 10 hafta olarak kullanırlar. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, gebenin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir.
Yukarıda öngörülen süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir.
Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.
Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz. Bunun için hastaneden hekim raporu gerekmektedir.
İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.
Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.
Devlet memurları ile ilgili kanuni düzenleme
21.07.2004 tarihli ve 25529 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 14.07.2004 tarihli ve 5223 sayılı Kanun ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (A) bendi; “Memura doğum yapmasından önce 8 hafta ve doğum yaptığı tarihten itibaren 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta süre ile aylıklı izin verilir. Çoğul gebelik halinde, doğumdan önceki 8 haftalık süreye 2 hafta süre eklenir. Ancak sağlık durumu uygun olduğu takdirde, tabibin onayı ile memur isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, memurun çalıştığı süreler, doğum sonrası sürelere eklenir. Yukarıda öngörülen süreler memurun sağlık durumuna göre tabip raporunda belirlenecek miktarda uzatılabilir. Memurlara, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin kullanımında annenin saat seçimi hakkı vardır.” şeklinde ve 108 inci maddesinin üçüncü paragrafı “Doğum yapan memurlara istekleri halinde 104 üncü maddenin (A) bendinde belirtilen sürelerin bitiminden itibaren 12 aya kadar aylıksız izin verilir.” şeklinde değiştirilmiştir.
Dikkat!
Bu yasal hakkınızı kullanabilmek için bazı işlemler yapmanız gerekmektedir. Bu işlemlerin en önemlisi hamileliğin otuz ikinci haftasında doktorun vereceği rapor olacaktır. Bu raporu onaylatmak için bütün ultrasonografi sonuçlarıyla birlikte en yakın devlet hastanesine ya da emekli sandığı, SSK ile anlaşmalı özel bir hastaneye son düzenlemeleri yapıp götürmeli ardından işverene götürmelisiniz. Bunun ardından sonraki işlemler için çalıştığınız yerin personel bölümünden bilgi alabilirsiniz. Yakında sisteme eklenecek olan SGK ( sosyal güvenlik kurumu) dahilindeki anne adaylarına doğum raporu, doğum izni, süt izni gibi haklar için büyük ihtimalle yeni bir kanuni düzenleme olacaktır.
Babalar için doğum izni
İş yasası’nda erkek çalışanlar için doğum izni verilmesini düzenleyen bir hüküm bulunmamaktadır. Fakat 657. devlet memurları yasası’na göre erkek memurlara 3 gün doğum izninin verilebileceğinin olması eşitlik ilkesini gerektirmiştir. Eşitliği sağlamak için iş mevzuatı içerisinde çalışmalar yapıldığına yönelik basında haberler çıkmıştır. Yine de şimdiye kadar bu konu hakkında yapılan bir kanuni düzenleme bulunmamaktadır.
Süt izni ve iş kanununa göre uygulaması
Kadın çalışanlara her gün 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeye 1,5 saat emzirme izni verilmektedir. Bu süreyi nasıl kullanacağını çalışan anne kendisi belirler. Süreyi hangi saatler arasında kullanıp kaça böleceği kendisine bağlıdır.
Bu zaman günlük olarak bebeğin sağlığı düşünülerek verilmiş bir izindir. Emzirme izniyle ilgili düzenleme 4857 sayılı İş Kanunu’nun, 74. maddesinde belirtilir.
Bu izin yalnızca günlük olarak kullanabilmektedir fakat uygulama da görüldüğü üzere süt izinleri amacına uygun olarak kullanılmamakta ya da kullandırılmamaktadır. Çoğu zaman kadın çalışanlar bu izinleri haftalık ya da aylık olarak kullanırlar.
Şehir yaşamında bu izinleri kullanmak oldukça zordur. Çalışan annenin 1,5 saatliğine çalıştığı yerden çıkıp dönmesi zor olmaktadır. Bu nedenle kadın işçiler izinlerini genellikle işe 1,5 saat geç gidip veya işten 1,5 saat erken çıkıp kullanması daha mantıklı olabilir.
Süt izninin haftalık ya da aylık olarak kullandırılması yasaya karşıdır fakat 4857 sayılı İş kanunu süt izninin kanuna uygun olarak kullandırılmaması halinde cezai yaptırım uygulanmaz. O halde kadın çalışana süt izni kullandırılmaz ya da yasal düzenleme içerisinde kadın çalışanın istediği şekilde kullandırılmaz ise ne olur? Böyle bir halde kadın çalışan 4857 sayılı iş kanunu’nun 24. maddesine göre iş sözleşmesini kendisi fesih edebilir. Fesih nedeni haklı olduğu takdirde çalışan işverenden kıdem tazminatı ile birlikte ücret ve benzer bir çok haklarını talep edebilir.
Çalışan anne “Süt izni” kullanımını işverene dilekçe ile bildirir. İşvereninde çalışan anneye “izin uygun” olduğuna ilişkin yazı vermelidir. Dilekçe ve yazı verilen bu iznin yasalara uygun bir biçimde verildiğinin kanıtı olarak kullanılacaktır. Çalışan anne bu izni bebek 1 yaşına gelinceye kadar kullanabilir.
Yasal yenileme ile “…bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1,5 saat süt izni verilir…” hükmüyle bu izni bebek 1 yaşına gelinceye kadar kullandırılabileceğini belirtmektedir. 4857 sayılı İş kanunu süt izninin kanuna uygun olarak kullandırılmaması halinde cezai yaptırım uygulanmaz.
Unutulmaması gerekir ki , “Süt İzni” çocuğun sağlığı için verilmiş bir izindi
Anasayfa 
