Doğuramıyorum!
Bir an gelir ki, çoğu kadın doğuramadığını düşünür. Doğumun ikinci safhasında, anne tüm enerjisiyle çaba göstermelidir. Doktor, eşi, hemşireler ıkınmasını için kadını teşvik ederler. Bazen, kadın yorulur ve rahatsızlık duymaya başlar, buna maternal distres denir. Ağrıdan yorulan kadın, doğumu gerçekleştiremiyorsa, müdahaleli doğum (forseps veya vakum ile) yapılabilir.
Bu aletlerin kullanılamadığı durumlarda da, sezaryen doğum gerçekleştirilir.
FORSEPS
Doğumda forseps ne kadar sıklıkla kullanılır?
Bu oran, ülkeden ülkeye, hastaneden hastaneye göre değişir. İngilizce konuşulan ülkelerde, hastanelerde, forseps % 10-20 oranında kullanılır.
Neden doğumda bazen forseps kullanılması gerekir?
Forseps kullanımında, anne ile ilgili nedenler:
* Maternal distres veya yorgunluk.
* Annenin kalp veya solunum ile ilgili rahatsızlığı
* vakumun işe yaramaması
Astım durumunda forseps kullanılmalı mıdır?
Doğumda bir astım krizi yaşanmadığı sürece, forseps kullanımı şart değildir.
Forsepsin bebekle ilgili kullanılma nedenleri nelerdir?
En önemli ve yaygın neden; fetal distrestir.
Diğer bir neden; bebeğin başının anormal bir pozisyonda durmasıdır. Bu durumda, forseps başı çevirmek için kullanılır.
Makat gelişinde de, başın çıkışını kolaylaştırmak için kullanılır.
Bazı uzmanlar, prematüre bebeklerde, baş zarar görmesin diye de forseps kullanırlar.
Sezaryen doğumda forsepsin bir rolü var mıdır?
Evet. Başın rahimden kolay çıkmasını sağlamak için kullanılır.
Doğumda forseps kullanımının, yan etkisi var mıdır?
Evet. Birçok etki vardır:
* Eğer baş, hala pelvis içinde yukarıda ise
* Eğer bebeğin önden gelen kısmı baş haricinde bir bölge ise
* Forsepsin ağzı iyi oturmamışsa
* Eğer incelemede bebeğin baş sınırları ayır de dilemiyorsa
* doktor bu konuda yeterince uzman değilse
* anne kullanılmasını istemiyorsa, forseps kullanılmamalıdır.
Forseps kullanımı için nelere ihtiyaç duyulur?
* Anne geriye doğru yatmalı, bacakları çekmelidir
* Mesane boş olmalıdır
* bölgenin uyuşmuş olması gerekir
* Epizyotomi (dikiş) yapılmalıdır
* Serviks tamamen açılmış ve zarın yırtılmış olması gerekir.
Kaç çeşit forseps vardır?
Çok çeşidi mevcuttur. Ama iki ana çeşidi vardır. Bir tanesi sadece çekme için kullanılır, bu en yaygın olanıdır. Diğeri ise hem çekme, hem de döndürme işlemini gerçekleştirir. İkincisi, çok nadiren kullanılır.
Doğumda forseps kullanımıyla yaşanabilecek potansiyel sorunlar nelerdir?
Perinede ve vajinada çürümeye, hatta yırtılmaya neden olabilir.
Bazen, vajina duvarında zarar yaratabilir ve vajina cildi altında pıhtılaşma ve ağrı görülebilir.
Bazen de mesaneye zarar verebilir, ileride idrarı tutamama ile ilgili problemler yaşanabilir. Hatta fıstül oluşabilir.
Servikse zarar verebilir mi?
Tamamen açılmış bir serviks zarar görmez.
Fetusla yaşanacak potansiyel sorunlar nedir?
Yüzün her iki yanında forseps izi olur ama bu geçicidir.
Bazen çürüme ve hafif yırtılma olabilir.
Nadiren, forseps ile zor bir doğum gerçekleşmişse, bebeğin kafa derisinde pıhtılaşma olabilir.
Eskiden, kafatası içine kanama olduğu görülmüş, ama artık buna pek rastlanmamaktadır.
Bir de çok nadiren, yüz sinirlerinde geçici felç olur.
VAKUM
Vakum ile forsepsin farkı nedir?
İki alet aynı amaca farklı yöntemlerle hizmet eder.
Forseps, kıskaç şeklinde çaprazlamasına bebeğin vajina içindeki kafasını sabitler. Annenin de çabalarıyla, bebek, doktorun forsepsi çekmesiyle dışarı çıkarılır.
Vakum ise, metal veya plastik bir kap şeklinde, aletli bir mekanizmadır. Bu alet negatif basınç yaratarak, bebeğin saçlı derisine iyice yerleştirilir. Daha sonra doktor her ıkınma ile birlikte aleti, borusundan çekerek, bebeğin çıkmasını sağlar.
Metal veya plastik kap arasında büyük bir fark var mıdır?
Çok değil. İkisi de randımanı yüksek ve ikisi de güvenlidir.
Metal kap daha eskilerden beri kullanılır, plastiğin kullanımı ise daha yakın zamanlara dayanır.
Genelde, uzmanlar daha yumuşak ve zarar verme olasılığı pek olmadığından, plastik kabı kullanmayı tercih ederler.
Vakum kullanımının forsepse göre daha çok tercih edilmesinin özel bir sebebi var mıdır?
Yapılan çalışmalara göre, vakumun anneye karşı daha yumuşak olduğu ve daha az zarar verdiği görülmüştür. Ayrıca acil durumda, serviks tamamen açılmamışsa bile uygulanabilir.
Plastik vakumun başka önemli bir özelliği daha vardır; vakumun basıncı, kasılmalan maksimum dereceye ulaştınr. Bu, bebek için güvenlidir. Eğer bu çok fazla olursa, kap dışan çıkar.
Bir de vakumla, epizyotomiye her zaman ihtiyaç duyulmaz.
Vakuma göre forsepsin tercih edildiği durumlar var mıdır?
Evet, kesinlikle.
Eğer doğum çok acil yapılmalıysa, forseps tercih edilir. Çünkü aletin hazırlanması kısa sürer, rahim kasılmalarına ve annenin çabalarına ihtiyaç duyulmaz. Forseps, bu tip durumlarda çok çabuktur.
Prematüre doğum için de, forseps en iyi alettir. 35. haftadan küçük doğumlarda, vakum kullanımının yan etkileri vardır.
Makat gelişinde, müdahale gerekiyorsa, sadece forseps kullanılabilir.
Vakumun yarattığı potansiyel sorunlar nelerdir?
Forsepse göre sorunlar çok daha ufaktır. Annenin zarar görmesi çok daha nadirdir.
Fetusa sorun olarak, kafa derisinde hematom (kan birikmesi) vakumla daha çok görülür.
Çok nadiren, çocuk yaşta vakum nedeniyle saç dökülmesi olabilir.
Bir de en yaygın durum, vakumun uygulandığı bölgede şişme olmasıdır. Metal kaplar daha çok şişmeye neden olur. Bu şişliğin yok olması yaklaşık 72 saat sürer. Yeni doğana bir sıkıntı yaratmaz.
Müdahalenin doğum yapan anne alet seçiminde kendisi karar verebilir mi?
Anne bu konuda yeterince bilgiliyse, doktor da onay verdiği sürece kendi seçimini yapabilir.
Bu aletlerin güvenli olduğu söylenebilir mi?
Kesinlikle. Uzman bir doktor tarafından, dikkatlice kullanılırsa, çok işe yarar ve güvenlidir.